با توجه به 13 آبان و صحبت هایی که در مورد آن شده است می خواهم در این نوشتار تا آن جایی که می توانم بدان بپردازم .
امام قبل از 22 بهمن 57 حکم نخست وزیری را به مهندس بازرگان داد * با توجه به متن این حکم می توان نتیجه گرفت که مسئولیت دولت موقت برگزاری انتخابات مجلس موسسان تهیه اولیه قانون اساسی و اداره امور مملکت و انجام رفراندوم بوده است ( البته بعد ها در دوران دولت موقت به علت مشکلاتی و با حمایت بازرگان و مخالفت بهشتی و خامنه ای بعد از مراجعه به محضر امام ایشان دستور تشکیل مجلس خبرگان را دادند ) البته این که چرا امام خمینی مهندس بازرگان را برای تشکیل دولت موقت انتخاب کرده است صحبت های زیادی شده است که با وجود مستندات زیاد می توان این دلایل را نام برد :
1 داشتن سابقه اجرایی : در این زمان روحانیونی که در جامعه بودند تا آن موقع وارد کار ها اجرایی نشده بودند و یا افرادی که مذهبی بودند در زمان شاه مجالی برای شرکت در پست های اجرایی نمی یافتند بنابر این تنها کسانی که در این دوره دارای تجربه اجرایی بودند دکتر بازرگان و حزب نهضت آزادی بود
2- آشنایی ایشان با مطهری : از آنجایی که دکتر مطهری یکی از افراد بسیار معتمد در نزد رهبر انقلاب بودند و ایشان آشنایی زیادی با مهندس بازرگان داشتند
3- مخالفت با نظام شاهنشاهی : دکتر بازرگان در قبل از انقلاب بر خلاف بسیاری از افراد نهضت آزادی و لیبرال - مذهبی ها با شاه مخالفت علنی داشت و بدین خاطر مدتی در زندان شاه بسر برد
4- داشتن روحیه ای مذهبی : در میان بسیار از افرادی که با شاه مخالف بوند و کار اجرایی نیز داشته بودند معدود کسانی پیدا می شد که به اسلام ایمان کامل داشته باشند ( البته همان طور که زمان نشان داد ایشان در مورد اسلام با امام طرز تفکر های متفاوتی داشتند )
5- وجه شناخته شده ایشان در دید مردم : بعلت حرکت هایی که زمان شاه انجام داده بودند و مخلفت های ایشان با شاه مردم ایشن را می شناختند و دارای محبوبیت نیز بودند
اما با توجه به این که مهندس بازرگان میانه رو بود و در آن زمان انقلاب شده بود (وقتی انقلابی می شود حرکت های انقلابی می طلبد) با عث شد که بین ایشان و باقی افراد انقلابی تند رو فاصله بیفتد و هر آن این فاصله بیشتر بشود و ملت نیز که حرکت های ایشان را در حمایت از بعضی مفسدان زمان شاه را دیدند و همچنین عدم حرکت های انقلابی از ایشان و نهضت آزادی فاصله بیشتری گرفتند به حدی که در انتخابات خبرگان زمان همان دولت حزب نهضت آزادی و گروه های ملی مذهبی تعداد بسیار معدودی شخص وارد این مجلس کردند (حد اکثر 3 نفر)اختلاف ایشان و مردم بحدی رسید که مردم دست به را اندازی کمیته هایی کردند موازی دولت بودند که با عث شده بود از قدرت دولت کاسته شود و شورای انقلاب و امام خمینی از این کمیته ها حمایت می کردند اختلاف ایشان با رهبر انقلاب از زمان رفراندوم آغاز شد. در این برهه مهندس بازرگان می گفت باید جمهوری دموکراتیک اسلامی رای داده شود ورد باره آن نیز در رسانه ها صحبت می کرد البته بعضی از افراد دولت مو قت حتی می گوفتند که باید لفظ اسلام را برداریم (این اختلاف از آن جهت بود که مهندس بازرگان اسلام را در خدمت ایران می خواست ولی امام ایران را در خدمت اسلام می خواست) در آن زمان امام فرمودند : جمهوری اسلامی نه یک کلمه کمتر و نه بیشتر. و از چیز های جالب این که امام رای دادن به جمهوری اسلامی را واجب نکرده بود .
*مهدی بازرگان ،انقلاب ایران در دو حرکت ، ص 72
ادامه دارد
حسن عباسی